Atatürk, Mustafa Kemal, 1881-1938 (Kişi Adı)

Non-Latin script references not evaluated.

Redzhebov, K. Ideologii︠a︡ta na Mustafa Kemal Atati︠u︡rk, 1983: added t.p. (Mustapha Kemal Ataturk)

His Discours de S.E. le Maréchal Ghazi Mustapha Kemal Pacha sur les questions du sultanat et du khalifat, 1922?

Aʻvān, Muḥammad ʻAbdullāh. Savānih ʻumrī Fīlḍ Mārshal G̲h̲āzi Muṣt̤afá Kamāl Pashā, 1922.

Kyçyku, K. Mustafa Qemal Ataturku, 1987: t.p. (Mustafa Qemal Ataturku)

Mustafā Kamālapāśā, 1922: t.p. (Mahāvīra G̲h̲azī Mustafā Kamāla Pāśā)

Atatu̇rīk, 1998: verso t.p. (Mustafa Kemal Atatu̇rīk)

Amer. heritage dict. of the Eng. lang. (Kemal Atatürk; original name: Mustafa Kemal; 1881-1938; founder of the Turkish Republic; pres., 1923-38; ref.: Atatürk, Kemal)

Heydăr Ăliyev Atatürk haqqinda, 2003: p. 5 (Mustafa Kamal Atatürkün)

Wikipedia, June 7, 2012 (Mustafa Kemal Atatürk; b. 19 May 1881 (Conventional. This date was adopted by the president himself for official purposes in the absence of precise knowledge concerning the real date), Salonica, Ottoman Empire (present-day Thessaloniki, Greece); d. 10 Nov. 1938 (aged 57), Dolmabahçe Palace, Istanbul, Turkey; born on an undetermined date in the early months of 1881; Nationality: Turkish; 1st President of the Republic of Turkey, in office: 29 Oct. 1923-10 Nov. 1938) Belarusian page (Мустафа Кемаль Атацюрк = Mustafa Kemalʹ Atatsi︠u︡rk) Bulgarian page (Мустафа Кемал Ататюрк = Mustafa Kemal Atati︠u︡rk) Greek page (Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ = Moustapha Kemal Atatourk) Macedonian page (Мустафа Кемал Ататурк = Mustafa Kemal Ataturk) Russian page (Ататюрк, Мустафа Кемаль = Atati︠u︡rk, Mustafa Kemalʹ)

Vikipedi, Aralık 10, 2020 Mustafa Kemal Atatürk[c] (1881[d] - 10 Kasım 1938), Türk asker, devlet adamı ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusuydu. Birinci Dünya Savaşı sırasında Osmanlı ordusuna hizmet eden Atatürk; Çanakkale Cephesi'nde miralaylığa, Sina ve Filistin Cephesi'nde ise Yıldırım Orduları komutanlığına atandı. Savaşın sonunda Osmanlı İmparatorluğu'nun yenilgisini takiben Kurtuluş Savaşı ile simgelenen Türk Ulusal Hareketi'ne önderlik etti. Türk Kurtuluş Savaşı sürecinde Ankara Hükûmeti'ni kurdu, Türk Orduları Başkomutanı olarak Sakarya Meydan Muharebesi'ndeki başarısından dolayı 19 Eylül 1921 tarihinde "Gazi" unvanını aldı ve mareşalliğe yükseldi; askerî ve siyasi eylemleriyle İtilaf Devletleri ve onların iş birlikçilerine karşı zafer kazandı. Savaşın ardından Cumhuriyet Halk Partisi'ni Halk Fırkası adıyla kurdu ve ilk genel başkanı oldu. 29 Ekim 1923'te cumhuriyetin ilanının akabinde cumhurbaşkanı seçildi. 1938'deki ölümüne dek dört dönem bu görevi yürüterek Türkiye'de en uzun süre cumhurbaşkanlığı yapmış kişi oldu. Atatürk modern, ilerici ve laik bir ulus devlet ihdas etmek için politik, ekonomik ve kültürel alanlarda sekülarist ve milliyetçi karakterde reformlar gerçekleştirmiştir: Yabancılara tanınan ekonomik imtiyazlar kaldırıldı ve onlara ait üretim araçları ve demiryolları millîleştirildi. Tevhîd-i Tedrîsât Kanunu ile eğitim Türk hükûmetinin denetimine girdi. Seküler ve bilimsel eğitim esas alındı. Binlerce yeni okul inşa edildi. İlköğretim ücretsiz ve zorunlu hale getirildi. Yabancı okullar devlet denetimine alındı. Köylülerin sırtına yüklenen ağır vergiler azaltıldı. Erkeklerin serpuşlarında ve kıyafetlerinde değişiklikler yapıldı. Takvim, saat ve ölçülerde değişikliklere gidildi. Mecelle kaldırılarak yerine seküler Türk Kanunu Medenisi yürürlüğe konuldu. Kadınların sivil ve politik hakları pek çok Batı ülkesinden önce tanındı. Çok eşlilik yasaklandı. Kadınların şahitliği ve miras hakkı erkeklerinkiyle eşit hâle getirildi. Benzer şekilde, dünyanın çoğu ülkesinden önce olarak Türkiye'de kadınların ilkin yerel seçimlerde (1930), sonra genel seçimlerde (1934) seçme ve seçilme hakkı tanındı. Ceza ve borçlar hukukunda seküler yasalar yürürlüğe konuldu. Sanayi Teşvik Kanunu kabul edildi. Toprak Reformu için çabalandı. Arap harfleri temelli Osmanlı alfabesinin yerine Latin harfleri temelli yeni Türk alfabesi kabul edildi. Halkı okuryazar kılmak için eğitim seferberliği başlatıldı. Üniversite Reformu gerçekleştirildi. Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı yürürlüğe konuldu. Sınıf ve statü farkı gözeten lâkap ve unvanlar kaldırıldı ve soyadları yürürlüğe konuldu. Homojen ve birleşmiş bir ulus yaratılması için Türkleştirme politikası yürütüldü. Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları, Türk Hava Yolları, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Hıfzıssıhha Enstitüsü, Türkkuşu, Sümerbank, Etibank, Türk Tarih Kurumu, Türk Dil Kurumu ve daha birçok kamu kurumu Atatürk tarafından veya Atatürk'ün desteğiyle kuruldu. Millî tarım, tekstil,[4][5][6] makine, uçak[7][8][9] ve otomobil[10] endüstrilerinin gelişimini destekledi. Tüm bunlara rağmen Atatürk'ün hedefleri ile ülkenin sosyo-politik yapısı arasındaki uçurum kapanmadı.[11]

LC data base, 01-08-04 (hdg.: Turkey. President (1923-1938 : Atatürk))